انتخاب جنس مناسب سپتیک تانک بر اساس نوع زمین و میزان دفن
انتخاب جنس مناسب سپتیک تانک بر اساس نوع زمین و میزان دفن
سپتیک تانک یکی از مهم ترین سازه های جمع آوری و تصفیه اولیه فاضلاب است و انتخاب جنس مناسب آن نقش کلیدی در دوام، ایمنی، کارکرد صحیح و هزینه های بهره برداری دارد. یکی از اصلی ترین معیارها برای انتخاب سپتیک، نوع زمین محل نصب و میزان دفن یا عمق قرارگیری سپتیک میباشد. زمین های مختلف ویژگی های متفاوتی داشته و فشارهای وارد بر بدنه مخزن در عمق های گوناگون نیز متغیر است؛ بنابراین انتخاب نادرست میتواند باعث ترک خوردگی، نشت فاضلاب، نشست زمین و تحمیل هزینه های سنگین تعمیر گردد. در این مطلب به صورت کامل و کاربردی بررسی خواهیم نمود که برای هر نوع زمین و میزان دفن، بهترین گزینه کدام است.
اهمیت توجه به نوع زمین در انتخاب سپتیک تانک
زمین محل نصب سپتیک تانک میتواند ویژگی هایی همچون میزان رطوبت، استحکام خاک، سطح آب زیرزمینی و میزان تراکم پذیری داشته باشد. این ویژگی ها مستقیماً بر میزان فشارهای وارده از طرف خاک و همچنین احتمال نشست یا جابه جایی سپتیک اثر می گذارند.
اگر جنس سپتیک متناسب با شرایط خاک انتخاب نشود، مشکلات زیر ممکن است رخ دهد:
فرورفتگی سپتیک به دلیل ضعف مقاومت خاک
له شدگی بدنه بر اثر فشار جانبی خاک
شناوری مخزن در زمین های مرطوب و مناطق با آب زیرزمینی بالا
ترک و شکستگی بدنه در خاک های سنگی یا با فشار زیاد
نشت فاضلاب به خاک و آلودگی محیط زیست
این مشکلات نه تنها هزینه زا هستند بلکه گاهی باعث غیرقابل استفاده شدن سپتیک تانک در کمتر از چند سال می شوند. بنابراین اولین قدم، شناخت دقیق نوع زمین و شرایط محل نصب است.
انتخاب جنس سپتیک تانک بر اساس انواع زمین
۱) زمین های نرم، رسی یا سست
در زمین هایی که خاک نرم است و توان تحمل فشار زیادی ندارد، خطر نشست سپتیک و اعمال فشار نامتقارن بسیار زیاد است. همچنین خاک های رسی در زمان خیس شدن متورم و در زمان خشک شدن منقبض می شوند که این تغییر حجم می تواند به بدنه سپتیک آسیب بزند.
بهترین گزینه ها:
سپتیک پلی اتیلن تقویت شده (یا تقویت شده با ریب های خارجی)
سپتیک فایبرگلاس با لایه گذاری فشرده
سپتیک پلی اتیلن تقویت شده انعطاف پذیر است و می تواند تغییرات جزئی خاک را بدون ترک تحمل کند. فایبرگلاس نیز مقاومت نسبی خوبی در برابر نشست دارد و وزن سبک آن باعث کاهش فشار نقطه ای بر خاک می شود.
گزینه نامناسب:
سپتیک بتنی (به دلیل وزن بالا و احتمال ترک در اثر نشست غیر یکنواخت)
۲) زمین های شنی و خاک های دانه درشت
این نوع زمین ها دارای قدرت باربری بالا بوده و آب را خیلی راحت عبور می دهند. بنابراین فشار زیادی از طرف خاک به سپتیک وارد نمی شود و خطر نشست بسیار کم است.
بهترین گزینه ها:
سپتیک بتنی
سپتیک پلی اتیلن
سپتیک فایبرگلاس
در این دسته از زمین ها تقریباً همه جنس ها قابل استفاده اند، زیرا ثبات خاک بالا بوده و فشارهای جانبی کنترل شده هستند. با این حال سپتیک پلی اتیلن و فایبرگلاس نصب سریع تری را داشته و اگر وزن سازه مهم باشد، گزینه های سبک تر ترجیح داده میشوند.
۳) زمین های سنگی و متراکم
خاک سنگی یا زمین های با تراکم بسیار بالا فشار جانبی قابل توجهی به بدنه وارد میکنند. همچنین اگر عملیات حفاری کاملاً اصولی انجام نشده باشد، سنگ های نوک تیز اطراف سپتیک می توانند سبب سوراخ شدن یا ترک خوردگی سپتیک های سبک شوند.
بهترین گزینه:
سپتیک بتنی با دیواره ضخیم
سپتیک بتنی در برابر فشار خاک های سنگی مقاوم است و خطر سوراخ شدگی آن بسیار کم میباشد. همچنین احتمال له شدگی در آن عملاً وجود ندارد.
گزینه های قابل استفاده با احتیاط:
سپتیک پلی اتیلن تقویت شده (به شرط اجرای بستر کاملاً ماسه کوبی شده و دورچینی مناسب)
سپتیک فایبرگلاس تقویت شده
در این شرایط، ایجاد یک بستر نرم و حذف تماس مستقیم سنگ با بدنه سپتیک ضروری است.
۴) زمین های با سطح آب زیرزمینی بالا
در این نوع زمین ها یکی از مهم ترین مشکلات، شناوری سپتیک است. سپتیک های سبک مانند پلی اتیلن و فایبرگلاس ممکن است در اثر فشار آب زیرزمینی بالا بیایند و از محل نصب خارج شوند.
بهترین گزینه:
سپتیک بتنی
وزن بالای سپتیک بتنی باعث می شود در زمین های مرطوب پایدار بماند. همچنین ساختار آن در برابر فشار آب مقاوم است.
گزینه های قابل استفاده با تمهیدات ویژه:
سپتیک پلی اتیلن یا فایبرگلاس همراه با اجرای سازه مهاربندی، بتن ریزی اطراف یا مهار با تسمه و صفحه فلزی
این روش ها هزینه نصب را افزایش می دهد اما امکان پذیر است.
انتخاب جنس سپتیک تانک بر اساس میزان دفن
۱) دفن کم عمق (کمتر از یک متر)
در این حالت فشار جانبی خاک زیاد نبوده و گزینه های متنوعی قابل استفاده میباشند.
بهترین انتخاب ها:
سپتیک پلی اتیلن
سپتیک فایبرگلاس
سپتیک بتنی
تقریباً همه جنس ها مناسب اند؛ انتخاب معمولاً بر اساس هزینه، سرعت نصب و شرایط پروژه انجام می شود.
۲) دفن متوسط (بین ۱ تا ۲٫۵ متر)
در این عمق فشار جانبی قابل توجه است و سپتیک باید استحکام کافی داشته باشد.
مناسب ترین گزینه ها:
سپتیک پلی اتیلن تقویت شده با ریب های خارجی
سپتیک بتنی
سپتیک فایبرگلاس چندلایه
در دفن متوسط، سپتیک های پلاستیکی معمولی بدون ریب تقویت شده مناسب نیستند و احتمال تغییر شکل بدنه وجود دارد.
۳) دفن عمیق (بیش از ۲٫۵ تا ۳ متر)
در این عمق فشار خاک زیاد میشود و تنها سازه هایی با مقاومت بالا قابل استفاده اند.
بهترین گزینه:
سپتیک بتنی
سپتیک بتنی مقاومت فشاری بسیار بالایی داشته و میتواند فشارهای عمقی را به خوبی تحمل کند.
گزینه قابل استفاده با شرایط خاص:
سپتیک پلی اتیلن یا فایبرگلاس تقویت شده ویژه دفن عمیق
در این حالت باید محاسبات مهندسی انجام شود و اغلب نیاز به اجرای سازه حائل یا بتن ریزی اطراف است.
عوامل مهم تکمیلی برای انتخاب جنس سپتیک مطابق شرایط زمین و دفن
ضخامت و استحکام بدنه
جنس مناسب زمانی عملکرد صحیح دارد که ضخامت و مقاومت بدنه هم کافی باشد. مثلاً پلی اتیلن با ضخامت کم حتی در زمین نرم هم ممکن است دفرمه شود.
کیفیت بستر نصب
بستر مناسب شامل:
زیرسازی ماسه ای استاندارد
عدم وجود اجسام سخت یا سنگ
کوبش کنترل شده
بستر اصولی می تواند از آسیب دیدن سپتیک جلوگیری کند.
شرایط آب و هوایی
در مناطق سردسیر، سپتیک بتنی ممکن است در اثر یخ زدگی دچار ترک شود؛ در این مناطق پلی اتیلن و فایبرگلاس عملکرد بهتری دارند.
بار ترافیکی
اگر سپتیک زیر مسیر عبور خودرو دفن می شود، تنها سپتیک بتنی یا پلی اتیلن Heavy Duty با دال بتنی مناسب اند.
نتیجه گیری نهایی کلی
انتخاب جنس مناسب سپتیک تانک به نوع زمین و میزان دفن وابستگی مستقیم دارد. در زمین های نرم یا رسی، سپتیک پلی اتیلن تقویت شده و فایبرگلاس بهترین عملکرد را دارند. زمین های شنی و پایدار تقریباً برای همه انواع سپتیک مناسب اند. زمین های سنگی، متراکم یا با سطح آب زیرزمینی بالا معمولاً نیازمند سپتیک بتنی هستند. از نظر میزان دفن نیز هرچه عمق بیشتر باشد، ضرورت انتخاب سپتیک مقاوم تر مانند بتنی یا پلی اتیلن افزایش می یابد.
با ارزیابی دقیق شرایط محل نصب و انتخاب جنس متناسب با آن، می توان از سپتیک تانکی بادوام، ایمن، بدون نشتی و با عمر بهره برداری طولانی استفاده کرد. این انتخاب علاوه بر جلوگیری از هزینه های تعمیرات، موجب حفظ محیط زیست و بهبود عملکرد سیستم فاضلاب نیز می شود.
برای خرید سپتیک تانک میتوانید به سایت ناب زیست مراجعه نموده و یا با شماره 02188722027 و موبایل 09126147685 تماس بگیرید.
